Xin chào các bạn. Mình tên là Minh. Mình là cựu học viên của trường Nhật Ngữ Cố Đô – cơ sở 01 tại 490D Điện Biên Phủ, Phường 21, Quận Bình Thạnh. Sau 9 tháng học Nhật Ngữ với Siêu Phương Pháp Phản Xạ tại trường, mình đã nói và viết tiếng Nhật khá lưu loát. Mình rất biết ơn sự dạy dỗ tận tâm của các thầy cô trường Nhật Ngữ Cố Đô. Nhờ có kết quả học tập tốt tại Nhật Ngữ Cố Đô mà mình đã nhanh chóng hòa nhập vào môi trường sống & học tập tại Nhật. Bài viết này mình gửi đến Nhật Ngữ Cố Đô với mong muốn trước tiên là tri ân sự dạy dỗ tận tâm của các Thầy cô và sau đó cũng xin chia sẻ một số kinh nghiệm cho các bạn đang ấp ủ ước muốn du học Nhật Bản.
Hiện tại, mình đang là du học sinh tại thành phố Fukuoka thuộc vùng Kyushyu nước Nhật. Nếu các bạn có ý định đi du học tại đất nước mặt trời mọc này thì hy vọng bài viết của mình sẽ giúp ích một phần nào đó cho quyết định của các bạn. Dưới đây là những kinh nghiệm mình đã trải qua sau khi sinh sống, học tập và làm việc tại Nhật sau 9 tháng. Bài viết này chủ yếu dành cho các bạn đi du học theo phương diện tự túc, còn các bạn đi theo diện học bổng cũng có thể tham khảo vài kinh nghiệm cho bản thân sau khi qua Nhật du học. Mời các bạn tham khảo.
Mình sẽ chia bài viết thành 2 giai đoạn: trước và đang du học tại Nhật (giai đoạn sau khi du học thì tuỳ vào hoàn cảnh của các bạn mà các bạn có thể chọn theo 2 hướng cơ bản là tiếp tục học hoặc làm việc tại Nhật; hướng thứ 2 là về nước và làm việc cho công ty Nhật có trụ sở tại Việt Nam. Vì thế mình xin không bàn đến giai đoạn này).
GIAI ĐOẠN 1: Những điều cần chuẩn bị trước khi du học.
Ở giai đoạn này điều cần thiết nhất khi quyết định du học Nhật chính là sự cho phép của bố mẹ và năng lực tài chính khi đi du học. Nếu bạn là người trưởng thành, có công việc ổn định và đã tiết kiệm được một số tiền kha khá để đi du học thì giai đoạn này đối với bạn có thể sẽ khoẻ hơn 1 số bạn khác; còn nếu bạn vẫn đang là sinh viên hoặc vẫn đang nhận lương từ bố mẹ thì bạn phải nên xin ý kiến từ bậc phụ huynh trước khi quyết định vấn đề này.
Năng lực tài chính ở giai đoạn này rất quan trọng nếu như bạn đã được sự đồng ý của bố mẹ. Thứ nhất theo quy định của chính phủ thì bạn cần phải kê khai năng lực tài chính của bản thân (nếu bạn tự sử dụng tiền của chính mình để du học), hoặc năng lực tài chính của người bảo lãnh (nếu người cung cấp tiền cho bạn đi du học là gia đình của bạn); nếu năng lực tài chính không bảo đảm thì việc rớt hồ sơ du học là khá cao. Thứ hai, năng lực tài chính phải đủ để đảm bảo việc sinh sống tại Nhật không gặp trở ngại do mức sống tại Nhật cao hơn Việt Nam nên tiền sinh hoạt phí cũng sẽ cao hơn. Nhiều người khi du học đã chọn cách vay tiền và sau khi du học sẽ làm việc nhiều hơn để trả lại khoản tiền đó, cách này sẽ giúp bạn đạt được yêu cầu về năng lực tài chính, nhưng sau khi du học bạn sẽ phải làm việc nhiều hơn là học nên có thể bạn sẽ vất vả rất nhiều để có thể theo kịp tiến độ học tập tại đất nước này. Vì vậy, các bạn cần cân nhắc kỹ càng là mình sẽ qua Nhật để du học hay làm việc, nếu các bạn nào muốn đi theo diện số 2 thì có 2 cách, 1 là đi xuất khẩu lao động, 2 là sử dụng visa làm việc của công ty Nhật có trụ sở tại Việt Nam (việc visa này mình cũng không rõ lắm nên mình xin bỏ qua).
Nếu các bạn đã tự tin về khoản năng lực tài chính thì bước tiếp theo các bạn phải làm đó là chọn vùng, thành phố và trường các bạn muốn theo học. Đương nhiên, các trường có chất lượng giảng dạy tốt đa số nằm ở 2 thành phố lớn nhất nhì Nhật Bản là Tokyo và Osaka, nhưng không có nghĩa là ở các thành phố khác không có trường tốt. Vậy nên khi làm hồ sơ du học, bạn phải thật sự cẩn trọng trong khâu chọn trường (tốt nhất là tham khảo ý kiến của các sempai). Vùng du học cũng cần thiết không kém, vì tuỳ vào từng vùng mà mức sinh hoạt phí cũng khác nhau, khí hậu và đặc biệt là ảnh hưởng của thiên tai cũng khác nhau (Nhật là một nước nằm trong vành đai lửa nên việc xảy ra động đất và sóng thần là chuyện bình thường ở nước này). Nếu nói về mức phí sinh hoạt thì cao nhất là vùng Kanto (Tokyo) và thấp nhất là vùng Hokkaido (Sapporo). Nên nếu các bạn có ý định làm việc tại Nhật thì cũng nên lưu ý vấn đề này. Mỗi trường sẽ có những điểm mạnh yếu khác nhau, nên khi đi tư vấn làm hồ sơ du học thì bạn cũng chú ý hỏi về các vấn đề này (ví dụ trường mình đang du học có điểm mạnh là về tình nguyện, nên các bạn có thể tham dự các chương trình vì cộng đồng khi đang học tại trường, nó giúp các bạn có thêm cơ hội giao tiếp với người Nhật hơn, cũng như làm đẹp hồ sơ học lên đại học, thạc sỹ hay đi làm tại Nhật sau này). Ngoài ra các bạn nên lưu ý về thời gian visa du học của các bạn, thông thường các trường có thể cấp visa 2 năm 3 tháng là các trường có danh tiếng, nên đây cũng là một trong những điều các bạn có thể lưu ý khi chọn.
Sau khi đã quyết định được trường và vùng để du học thì bước tiếp theo các bạn phải chọn đó là nơi làm hồ sơ du học. Như các bạn cũng biết là dạo gần đây Việt Nam hợp tác với Nhật rất nhiều, vì thế nhu cầu đi du học tại Nhật cũng cao hơn, nên các trung tâm làm hồ sơ đi du học bắt đầu mọc lên nhiều như nấm. Ở đó, có các trung tâm chất lượng cũng như có các trung tâm lừa lọc, vì thế ở giai đoạn chuẩn bị, các bạn hãy thật vững vàng khi chọn trung tâm làm hồ sơ du học. Nếu trường các bạn muốn du học có đặt trụ sở làm hồ sơ du học tại Việt Nam thì bạn sẽ rất may mắn vì sẽ không tốn nhiều phí làm hồ sơ du học, trong khi các trường không có trụ sở, bạn sẽ phải tốn từ 5 đến 20 triệu cho chi phí làm hồ sơ du học, tất nhiêm cũng sẽ có những trung tâm làm hồ sơ miễn phí nhưng sẽ có những vấn đề khác thay vì chỉ là chi phí làm hồ sơ. Nêu 1 ví dụ cụ thể thì nếu bạn chịu tốn 10 triệu cho chi phí làm hồ sơ (hay 20 triệu bao gồm cả tiền vé máy bay) thì họ sẽ lo cho bạn từ a đến z, từ việc xin dấu mộc ngân hàng, làm sổ tiết kiệm, bảo lãnh tài chính du học…, còn khi bạn chọn cách không tốn phí thì bạn phải tự làm các vấn đề trên, từ việc kê khai tài chính đến việc xin visa du học…. Cách nào cũng có vấn đề riêng của nó, nên bạn phải cẩn trọng khi quyết định chọn trung tâm nào làm hồ sơ. Đương nhiên, điều đầu tiên các bạn phải đảm bảo đó là trung tâm đó không phải là lừa đảo để không bị tiền mất tật mang.
Vậy sau khi các bạn đã nộp hồ sơ xin visa du học rồi thì phải làm gì? Câu trả lời là phải chuẩn bị tinh thần nếu lãnh sự quán đột ngột điện cho bạn hoặc người bảo lãnh bạn khi trong hồ sơ có điều sai sót (đương nhiên người gọi sẽ là người Việt nên bạn cứ yên tâm nếu như bạn không giỏi tiếng Nhật hay người bảo lãnh bạn không biết tiếng Nhật). Nếu trong thời gian gọi chờ visa mà bạn hay người bảo lãnh không nhận được cuộc gọi nào từ lãnh sự quán thì 80% bạn đậu visa.
Nếu chỉ ngồi chờ visa thì quá phí nên trước khi đi du học các bạn cũng phải đảm bảo trình độ tiếng Nhật của bạn khá tốt khi đi du học (theo quy định của chính phủ Nhật thì bạn phải đạt ít nhất là N5 để có thể đi du học). Vậy bạn cần chuẩn bị kỹ năng nào nhất, với mình thì đó là nghe và nói, vì khi bước qua một đất nước khác, đặc biệt là Nhật mà các bạn nghe nói không tốt sẽ nảy sinh rất nhiều vấn đề (Nhật rất ít khi xài tiếng Anh). Nếu trình độ của các bạn không tốt lắm, thì tốt nhất là nhờ trường ra đón tại sân bay. Vậy nên trước khi quyết định đi du học thì ngoài bằng cấp ra, bạn phải ôn luyện tiếng Nhật ít nhất 6 tháng trước khi đi du học nhé.
Khi bạn đã chắc 80% đậu visa rồi thì ngoài tiếng Nhật ra thì thứ cần chuẩn bị chính là vật dụng và quần áo mang theo. Nếu bạn du học vào tháng 4 (mùa xuân) hay tháng 10 (mùa thu) thì nên chuẩn bị áo ấm mang theo nhé, đặc biệt các bạn đi vào tháng 10 là cuối thu, chuẩn bị sang đông nên thời tiết sẽ lạnh hơn rất nhiều so với tháng 4. Nên mang theo 1 2 chai nước mắm, và vài bịt bột nêm vì có thể lúc mới qua Nhật bạn sẽ không quen với việc nêm nếm bằng tương miso; ngoài ra phở, mì gói và chà bông cũng sẽ là cứu cánh cho bạn trong những ngày đầu chưa quen vị. Còn nếu bạn là tính đồ ẩm thực Nhật thì hãy vui lên đi, bạn đã đến đúng nơi rồi đó.
Ngoài các vấn đề mình nêu ở trên ra thì các bạn còn phải chuẩn bị cho mình tư thế thật sẵn sàng, cũng như ý chí vững vàng khi bắt đầu sống độc lập tại một đất nước mới; cũng như tư tưởng sẽ bị shock văn hoá. Shock như thế nào thì mời các bạn qua giai đoạn 2.